ทำไมคนไทยเรียกชาวต่างชาติว่า “ฝรั่ง” Farang มาจากภาษาอะไร?

whythaicallforeign farang

ทราบหรือไม่ว่า ทำไมคนไทยเรียกชาวต่างชาติว่า “ฝรั่ง” บางคนก็อาจจะโดนเพื่อนชาวต่างชาติถามมาแล้วว่า ทำไมถึงเรียกเขาว่าฝรั่ง ซึ่งชาวต่างชาติที่ว่านี้ก็คือ คนชาติตะวันตก ผิวขาว ผมสีทอง คำว่า ฝรั่ง หมายถึงอะไร หรือมีรากศัพท์มาจากภาษาอะไร วันนี้เราไปหาคำตอบมาให้

ทำไมคนไทยเรียกชาวต่างชาติว่า “ฝรั่ง”

การที่เราเรียกชาวตะวันตกผิวขาวว่า “ฝรั่ง” หลายคนก็เข้าใจว่าน่าจะมาจากคำว่า Foreign บ้างก็บอกว่าน่าจะมาจากคำว่า ฝรั่งเศส (Français; ฟร็องเซส์) ซึ่งคำตอบหลังนี้ถูกเพียงแค่บางส่วน เพราะความจริงแล้วคำว่า ฝรั่ง มาจากคำว่า ฟารานจิ (Faranji) ซึ่งเป็นภาษาอาหรับ พอพวกอาหรับเข้าไปปกครองเปอร์เซียหรือประเทศอิหร่านในปัจจุบันก็เพี้ยนมาเป็น ฟิริงกิ (Firingi) สรุปก็คือ เราเรียกว่าฝรั่งตามชาวเปอร์เซีย เป็นคำที่ใช้เรียกพวกยุโรปอย่างรวมๆ ที่เพี้ยนมาจากคำว่า Franks อีกทีหนึ่ง คำว่า “แฟรงค์” หมายถึงชนเผ่าแฟรงค์ที่อาศัยอยู่ในอาณาจักร Frankish ในสมัยยุโรปกลาง

.

และที่บอกว่าถูกเพียงบางส่วนก็เพราะว่า ชาวแฟรงค์เป็นบรรพบุรุษของฝรั่งเศส เดิมมีถิ่นฐานอยู่ตอนกลางของแม่น้ำไรน์แล้วก็ขยายอาณาเขตออกไปเรื่อยๆ ในยุคแรกๆ ที่ชนชาติตะวันตกเข้ามาขอทำสัมพันธไมตรีด้วยนั้น สัณนิษฐานว่าทางราชสำนักอยุธยาได้แขกเปอร์เซียมาเป็นล่ามช่วยแปลภาษาให้ เนื่องจากชาวเปอร์เซียเข้ามาค้าขายในกรุงศรีอยุธยาอยู่ก่อนแล้ว ในช่วงสงครามครูเสดชาวเปอร์เซียเรียกชาวแฟรงค์ว่า Firigi, Feranji หรือ Faranji

นอกจากนี้แล้ว สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ได้ทรงให้ข้อสันนิษฐานไว้ว่า ในสมัยก่อนคนไทยเรียกชาวตะวันตกว่า ฝรั่ง ตามอย่างชาวอินเดียที่เรียกชาวยุโรปไม่ว่าเชื้อชาติใดๆ ว่า ฟรังคีส แล้วก็เพี้ยนมาเป็น ฝรั่ง ตามสำเนียงและวิธีการออกเสียงแบบไทยๆ

ลำดับการเข้ามาติดต่อกับกรุงศรีอยุธยาของชาติตะวันตก

โปรตุเกส เมื่อปี พ.ศ. 2054 หลังจากที่โปรตุเกสตีเมืองมะละกา ซึ่งเป็นเมืองขึ้นของไทยได้ ก็มีการส่งฑูตมาแจ้งและขอทำสัมพันธไมตรีด้วย และในปี พ.ศ. 2059 ได้มีการทำสัญญาต่อกัน หลังจากนั้นชาวโปรตุเกสก็ได้เข้ามาติดต่อค้าขายกันมากขึ้น ดังนั้นฝรั่งโปรตุเกส จึงเป็นชาวตะวันตกชาติแรกที่เข้ามาติดต่อกับไทยเรา และได้ทิ้งร่องรอยทางวัฒนธรรมไว้มากมาย อาทิ ขนมทองหยิบ ฝอยทอง รวมถึงผลไม้ที่มีที่มีถิ่นกำเนิดในอเมริกากลางและหมู่เกาะอินดีสต์ตะวันตก ก็มีผู้สันนิษฐานว่าน่าจะเป็นชาวโปรตุเกสเป็นผู้นำมาปลูก แล้วคนสมัยนั้นก็ตั้งชื่อให้ว่า “ฝรั่ง”

สเปน หลังจากที่สเปนได้ผนวกประเทศโปรตุเกสเข้าเป็นส่วนหนึ่งของอาณาจักร จึงทำให้สเปนพยายามติดต่อกับประเทศที่โปรตุเกสเคยติดต่อด้วย สเปนเป็นฝรั่งชาติที่ 2 ที่เข้ามาในสยาม ในสมัยสมเด็จพระนเรศวรมหาราช เมื่อปี พ.ศ. 2141หรืออีก 72 ปีถัดมา

เนเธอแลนด์ เมื่อปี พ.ศ. 2147 ชาวฮอลันดาได้เข้ามาถวายปืนใหญ่แด่สมเด็จพระนเรศวร หลังจากนั้นในสมัยสมเด็จพระเอกาทศรถ บริษัทอินเดียตะวันออกของฮอลันดาได้เข้ามาตั้งสถานีในกรุงศรีอยุธยา

อังกฤษ เมื่อปีพ.ศ. 2155 ในสมัยสมเด็จพระเจ้าทรงธรรม ประเทศอังกฤษได้เข้ามาติดต่อการค้ากับไทย แต่ก็ยังสู้อิทธิพลของฮอลันดาที่มีมาก่อนไม่ได้

ฝรั่งเศส เมื่อปีพ.ศ. 2205 ในสมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช ชาวฝรั่งเศสเป็นชาวตะวันตกชาติสุดท้ายที่เข้ามาติดต่อกับไทย เป็นชาติที่มีอิทธิพลในราชสำนักมากกว่าชาวตะวันตกชาติอื่น และมีการแลกเปลี่ยนทูตกันหลายครั้ง ที่ทุกคนรู้จักกันเป็นอย่างดีคือ เจ้าพระยาโกษาธิบดี (ปาน) จนกระทั่งรัชกาลต่อมา ในสมัยสมเด็จพระเพทราชาได้มีการขับไล่บาทหลวงและกองกำลังทหารฝรั่งเศสออกนอกประเทศ เพื่อเป็นการลดทอนอำนาจ

frankish empire

เกี่ยวกับชาวแฟรงค์

ชนเผ่าแฟรงค์คือชนชาติที่อาศัยอยู่ในอาณาจักรแฟรงค์ หรือ ฟรังเกีย เป็นกลุ่มชนเจอร์มานิกตะวันตกที่เริ่มก่อตัวในช่วงคริสต์ศตวรรษที่ 3 โดยมีถิ่นฐานอยู่ทางตอนกลางของแม่น้ำไรน์ แล้วขยายอาณาเขตไปเรื่อยๆจนถึงแม่น้ำเมิซ แม่น้ำสแค็ลเดอ แม่น้ำลัว แม่น้ำแซนน์ ครอบคลุมพื้นที่ยุโรปหลายประเทศ จนกระทั่งมีการเข้าไปยึดดินแดนโกล (Gaul) เมื่ออาณาจักรโรมันล่มสลายลง ชาวแฟรงค์ก็รวมตัวกันก่อตั้งราชวงศ์เมโรวินเจียน กษัตริย์พระองค์แรกคือพระเจ้าโกลวิสที่ 1 หลังจากนั้นก็ขยายอาณาปกครองฝรั่งเศสจนเกือบครอบคลุมดินแดนในปัจจุบัน ปัจจุบันคนฝรั่งเศสที่มีเชื้อสายฝรั่งเศสแบบแท้ๆ เรียกว่าชาวโกลัว Gaulois พื้นที่สีน้ำเงินในรูปข้างบนคืออาณาจักรแฟรงค์ ในสมัยยุโรปกลาง

ที่มา: ศุกลรัตน์ ธาราศักดิ์ “ฝรั่ง” อภิธานศัพท์ คำไทยที่มีต้นเค้าจากภาษาต่างประเทศ กรมศิลปากร. พ.ศ. 2545 และ Wikipedia