ตกขาว คืออะไร ควรทำอย่างไรเมื่อมีตกขาว?

ตกขาว หรือ ระดูขาว (Leukorrhea) คือเมือกที่ถูกขับออกมาจากช่องคลอดแต่ไม่ใช่เลือด มีลักษณะเป็นเมือก (mucus) ที่มีลักษณะแตกต่างกันออกไป

ตกขาว คออะไร ควรทำอยางไรเมอมตกขาว

อาการตกขาว สามารถแบ่งออกเป็น 2 กลุ่มใหญ่ๆ คือ

1. ตกขาวแบบปรกติ (Physiologic vaginal discharge) มีลักษณะเป็นเมือกสีขาวขุ่น ไม่มีกลิ่น 

2. ตกขาวแบบผิดปรกติ (Pathologic vaginal discharge) มีสาเหตุมาจากการติดเชื้อในช่องคลอดจนเกิดการอักเสบ จากการเป็นเนื้องอก การแพ้สารเคมีและยาเป็นต้น  การตกขาวที่เกิดจากการติดเชื้อยังแบ่งออกไปอีก 3 กลุ่ม คือ 

ตกขาวจากการติดเชื้อแบคเรีย (Batterial Vaginosis) 

อาการที่พบคือตกขาวมีลักษณะเหลว มีสีเหลือ มีกลิ่นอับ (musty) หรือกลิ่นคาวปลา (fishy) มักมีอาการอักเสบร่วมด้วย ส่วนใหญ่มักจะเกิดจากเชื้อแบคทีเรียที่มีชื่อว่า Gardnerella vaginalis ที่มีสาเหตุมาจากการสวนล้างช่องคลอดมากเกินไป จนทำให้เกิดการเสียสมดุลของแบคทีเรียที่อาศัยอยู่ในช่องคลอด ทำให้แบคทีเรียดีๆตายไปจนทำให้ปริมาณของแบคทีเรียชนิดนี้มากขึ้น  ยารักษาคือ metronidazole ซึ่งมีทั้งแบบรับประทาน แบบทา และแบบสอด

ตกขาวจากการติดเชื้อรา (Vulvuvaginal Candidiasis)

อาการที่พบคือตกขาวมีลักษณะเหลวไปปจนถึงเหนียวข้น มีสีขาว ไม่มีกลิ่น สาเหตุเกิดจาการใช้ยาปฏิชีวนะ การตั้งครรภ์ โรคเบาหวาน การใช้ยาคุมกำเนิด การใส่ชุดชั้นในที่รัดแน่นจนเกินไปจนทำให้มีการถ่ายเทอากาศไม่ค่อยดี โดยภาวะเหล่านี้เป็นปัจจัยทำให้เชื้อราหรือยัสต์เพิ่มมากขึ้น ส่วนใหญ่มักจะเกิดจากเชื้อรา Candida albicans ยารักษาคือ ยา Fluconazole  ซึ่งเป็นแบบรับประทาน ส่วนยา Clotrimazole ซึ่งมีทั้งแบบสอดและแบบทา 

ตกขาวจากการติดเชื้อปรสิต (Trichomoniasis)

ส่วนใหญ่เกิดจากเชื้อ Trichomonas vaginalis โดยสาเหตุหลักเกิดจากการติดต่อทางเพศสัมพันธ์กับผู้ที่ติดเชื้อนี้ อากรที่พบคือมีตกขาวออกมาในปริมาณมาก สีของตกขาวมีตั้งแต่สีขาว เทา เหลือง หรือบางทีมีสีเขียว มีกลิ่นเหม็น อาจพบว่ามีจุดสีแดงบริเวณช่องคลอดส่วนบน (strawberry appearance) ยารักษาคือ ยารับประทานที่มีชื่อว่า metronidazole 

การป้องกันภาวะตกขาวผิดปรกติ

• ไม่ล้างช่องคลอดด้วยสบู่ถูตัว เพราะสบู่ถูตัวธรรมดาจะมีสภาพเป็นด่างอ่อนๆ ในขณะที่ในช่องคลอดจะมีสภาวะเป็นกรดอ่อนๆ ซึ่งจะทำให้เสียสมดุลกรด-ด่าง ให้ใช้สบู่เหลวเฉพาะที่ แต่ความจริงแล้วร่างกายของคนเราจะมีระบบการทำความสะอาดตัวเองอยู่แล้ว ดังนั้นจึงไม่ควรที่จะสวนล้างมากจนเกินไป

• ไม่ใส่ชุดชั้นในที่รัดแน่นจนเกินไป เพราะจะทำให้เกิดการอับชื้น ควรใช้ชุดชั้นในที่ทำมาจากเนื้อผ้าที่มีการระบายอากาศได้ดี หลังการซักก็ควรผึ่งแดดให้แห้งสนิททุกครั้ง

• หากมีเพศศสัมพันธ์ ควรสวมถุงยางอนามัยทุกครั้ง

หากพบว่ามีภาวะตกขาวมากจนผิดปรกติก็ไม่ต้องอาย เพราะเรื่องนี้เป็นเรื่องปรกติที่เกิดขึ้นได้กับผู้หญิงทุกคน ควรรีบไปพบแพทย์ ให้คุณหมอได้ทำการตรวจและวินิจฉัยโรคก่อน อย่าพึ่งซื้อยารับประทานเองนะคะ

ขอบคุณข้อมูล จากกลุ่มนักศึกษาแพทย์ชั้นปีที่3 กลุ่มปฏิบัติการที่ 45-46 โครงการผลิตแพทย์เพื่อชาวชนบท มหาวิทยาลัยมหิดล ปีการศึกษา 2557